Review GFX 50s

Ik ben in 2016 fan geworden van Fujifilm, al vanaf het eerste moment dat ik met de X100t fotografeerde en de resultaten zag. In de loop van dat jaar schreef ik een uitgebreide impressie over deze camera waarbij ik mijn enthousiasme niet onder stoelen of banken schoof. Fotograferen met deze meetzoeker camera, met een vast brandpunt en echte ouderwetse instelmogelijkheden, bracht in deze moderne digitale wereld meer plezier dan ik voor mogelijk had gehouden. Mede dankzij deze impressie kreeg ik later de gelegenheid om zowel de nieuweFujifilm X-Pro2 Body Zwart als de Fujifilm X-70, een kleiner vereenvoudigd broertje van de X100 serie camera's, te gaan reviewen.

Ik was zo enthousiast over deze camera's dat ik besloot om tijdens de vakantie mijn Canon materiaal thuis te laten en alleen op reis te gaan met de X-Pro 2 en X100t. Ik heb daar geen enkel moment spijt van gehad. Fotograferen met deze compacte mirrorless camera's gaf een speels karakter aan de fotografie en werkte in zekere zin bevrijdend. De ideale reispartners misschien? Maar voor het serieuze professionele werk zag ik me deze camera's niet gebruiken (hoewel er meer dan voldoende professionele fotografen laten zien dat dit voor de meeste soorten fotografie uitstekend kan).

Voor mijn gevoel was er één nadeel aan de Fujifilm camera's: het ontbreken van een fullframe variant. Alle modellen waarmee ik gefotografeerd heb bezitten stuk voor stuk een cropsensor. Dit hoeft natuurlijk geen probleem te zijn; ook met cropsensoren zijn uitstekend foto's te maken, of het nu hobbymatig is, of professioneel. Dit hangt namelijk helemaal niet af van het formaat sensor. Toch geef ik de voorkeur aan een grotere sensormaat. Zo zit ik nu eenmaal in elkaar.

Of het nu terecht is of niet; de indruk wordt gewekt dat je als fabrikant pas een echte serieuze speler op de markt bent als er een fullframe camera in het assortiment zit. Het was eenvoudig wachten op het moment dat Fujifilm de stap zou nemen. Dit heeft natuurlijk consequenties, want het lenzenpark van Fujifilm is nu volledig gebaseerd op de cropsensor. Een fullframe camera zou betekenen dat er ook een volledig nieuwe lijn objectieven geïntroduceerd zou moeten worden.

Maar wacht even. Als er toch een volledig nieuwe lijn objectieven moet komen, waarom dan niet de fullframe over slaan en camera met een echte grote sensor introduceren? Of dit de gedachte van Fujifilm was, daar valt slechts naar te raden. Maar wat de beweegreden ook was, het heeft uiteindelijk geleid tot de introductie van Fujifilm GFX 50S Body , een 51mp mirrorless camera met een middenformaat sensor van 33x44mm. En bovendien voor een prijs die lager is dan welke andere camera in dat segment dan ook. Zou dit de camera kunnen zijn die me over de streep trekt en doet besluiten om over te stappen op Fujifilm?

Een middenformaat camera in fullframe verpakking

De GFX ziet er op het eerste oog niet uit als een Middenformaat camera . De vorm en afmetingen doen vermoeden dat het hier om een normale fullframe camera gaat, ofwel kleinbeeld camera, zoals ze deze vroeger noemden. Die benaming hint ook beter op de afmeting van de middenformaat sensor ten opzichte van de fullframe. Middenformaat is dus groter, ongeveer 60% groter in dit geval. En groter betekent dat er meer pixels op passen, of dat ze groter kunnen zijn, of dat ze verder van elkaar kunnen zitten. Of alle drie samen. Alles bij elkaar opgeteld betekent dit dat een beeld van een grotere sensor niet zozeer beter is – want beeldkwaliteit wordt toch grotendeels bepaald door het objectief – maar wel dat het veel beter om kan gaan met ruis en bovenal een heel groot dynamisch bereik heeft.

Het is Fujifilm gelukt om deze grote sensor in een behuizing te plaatsen die niet veel groter is dan een gemiddelde spiegelreflex camera met fullframe sensor. Dit is mogelijk dankzij het ontbreken van een spiegel, spiegelhuis en pentaprisma. De GFX is een mirrorless camera, zonder een optische zoeker.

Bekijken we de GFX van wat meer kanten dan alleen de voorkant, dan zien we dat de camera toch forser is dan wat een eerste oogopslag doet vermoeden. De body is vooral veel dikker dan de spiegelreflex camera's. Dit komt door een flinke uitstulping (ik noem het zo, bij gebrek aan een beter woord) aan de achterkant, welke de enorme batterij huisvest die de GFX van stroom voorziet. De sensor is dus niet de reden van deze uitstulping, wat ik in eerste instantie wel verwachtte.

De GFX heeft in ieder geval de typische layout van een Fujifilm camera, met de draaischijven en knoppen. De GFX is bovendien voorzien van een mooi vierkant secundair LCD scherm waarop de belangrijkste instellingen ook op terug te vinden zijn. De vorm van de camera is hoekig met een smalle handgrip en opvallende duimgrip. Wat absoluut niet opvalt is de verwijderbare elektronische zoeker. Deze ziet eruit alsof deze onwrikbaar deel uitmaakt van de body. Maar niets is minder waar, met een simpele handeling is de hele zoeker te verwijderen. Je hebt als fotograaf dus de mogelijkheid om de camera zonder zoeker te gebruiken, waarbij het grote LCD scherm gebruikt moet worden om te zien wat je fotografeert. De zoeker is ook met een los verkrijgbare tilt-adapter te gebruiken, waarmee de zoeker maximaal 90° gekanteld en 45° gedraaid kan worden.

Het was even de vraag of de tilt-adapter een echte meerwaarde heeft aangezien de camera ook een kantelbaar LCD scherm heeft. De adapter maakt de camera heel wat omvangrijker dan in de basisconfiguratie; het steekt ver boven en achter de camera uit. Ik heb echter gemerkt dat de tilt-adapter erg fijn werkt. Niet alleen omdat deze te kantelen of draaien is, maar meer nog dat je niet langer met je neus tegen de achterkant van de camera aangedrukt zit. Het geeft mijn inziens een veel prettigere gebruikservaring.

De flexibele zoeker maakt het mogelijk om vanuit wat meer ongewone standpunten toch door de zoeker te kijken. Heb je de tilt-adapter niet ter beschikking, of wil je die niet gebruiken, dan is er altijd nog het kantelbaar LCD scherm. Het heeft dezelfde constructie als dat bij de Fujifilm X-T2 Body Zwart, waarbij het scherm 90° naar boven geklapt kan worden, 45° naar onder, en 45° naar rechts. Het is wel groter dan bij de XT-2 en een stuk dikker. Dit kantelbare LCD scherm maakt het fotograferen vanuit de meer ongewone posities een stuk prettiger. Het heeft soms zelfs de voorkeur boven de het gebruik van de tilt-adapter, omdat je de camera op deze manier op armlengte afstand kunt gebruiken.

Draaischijven, instelwieltjes, knopjes, een menu én een touchscreen

Fujifilm leunt erg op draaischijven voor de bediening van de camera, zoals dat vroeger in het analoge tijdperk ook gedaan werd. Dit betekent dat de GFX een sluitertijdenschijf heeft, waarmee de sluitertijd van 1/4000 seconde tot 1 seconde ingesteld kan worden, inclusief BULB stand, een T stand en natuurlijk de A-stand. Er is ook een draaischijf voor de ISO waarde, lopende van ISO100 tot ISO12.800, met eveneens een automatische stand en de C-stand voor wie de ISO toch met een instelwieltje wil instellen in plaats van deze grote fysieke draaischijf. Het diafragma wordt ingesteld op het objectief, via een ouderwetse maar tegelijkertijd moderne elektronische diafragmaring. Ook daar vinden we weer een vergrendelbare C-stand en automatische stand.

Die fysieke draaischijven maken het mogelijk om de camera in te stellen zonder dat het nodig is om de camera ook daadwerkelijk aan te zetten. Je kunt in één oogopslag zien welke ISO, diafragma of sluitertijd ingesteld staat. Dat scheelt natuurlijk batterij vermogen, iets wat bij mirrorless camera's altijd al een punt van kritiek is. Niettemin blijft het mogelijk om de camera ook via de nieuwerwetse instelwieltjes in te stellen, mocht daar de wens voor zijn. In dat geval komt het LCD scherm boven op de camera mooi van pas, waar alle belangrijke informatie op af te lezen is. Via een klein en onooglijk knopje is het mogelijk om het LCD op dag- of nacht stand te zetten. De GFX geeft bovendien de mogelijkheid om deels de informatie en indeling van dit scherm naar wens in te stellen.

Het menu van de GFX is hetzelfde als wat we van de andere Fujifilm camera's gewend zijn. Een hoofdverdeling in tabbladen, met daar een groot aantal functies in onderverdeeld. Persoonlijk ben ik nooit te spreken geweest over deze menu opbouw. Hoe vaak en hoe lang ik er al gebruik van maak, het blijft een zoektocht om bepaalde functies te vinden. Ondanks dat het overeenkomt met wat ik zag bij de X-Pro 2 en gebruik bij de X100t, krijg ik toch het vermoeden dat het de GFX nog wat meer zoeken vereist dan bij die andere camera's. De grote lijn is echter wel consequent, wat betekent dat als je al eerder met een Fujifilm camera gewerkt hebt, het menu vertrouwd aanvoelt.

Er bestaat gelukkig de mogelijkheid om een aantal veel gebruikte functies in een “My Menu” te zetten zodat deze snel en zonder problemen direct onder handbereik zitten. Daarnaast is er de Q-pagina, welke tevoorschijn komt met de Q-toets. Hier zijn een select aantal voorinstellingen in verschillende geheugenbanken op te slaan, gericht op een specifiek gebruik van de camera. Je moet echter er altijd van bewust zijn dat je de goede geheugenbank actief hebt. Zoals ik ooit bij de andere reviews van Fujifilm camera's al vermelde, is het idee van de Q-toets een hele goede, maar de uitwerking hiervan zou wel wat verbeterd kunnen worden. Van de andere kant is het misschien ook een kwestie van gewenning. Ik gebruik de Q-pagina voornamelijk om de daarop vermelde opties snel te bereiken en te veranderen, zoals de selftimer, de AF en witbalans.

Het LCD scherm is aanraak gevoelig. Het is dus mogelijk om de camera voor een deel te bedienen via dit touchscreen. Je kunt zo op eenvoudige manier een AF punt activeren, inzoomen, functies in liveview bedienen en keuzes maken op de Q-pagina. En het is mogelijk om door je foto's te bladeren en in te zoomen. Maar helaas is niet alles op deze manier te bedienen. Het menu moet bijvoorbeeld gewoon met de pijltjestoetsen bediend worden. Dit betekent dat je pas na lange tijd uit automatisme weet wat je wel en niet kunt doen via het touchscreen. Tot het zover is heb ik elke keer de neiging om toch alles via de knoppen en instelwieltjes te bedienen, gewoon omdat het nog niet intuïtief genoeg werkt. Een optie die bij werken vanaf statief wel heel mooi werkt is het scherpstellen door een (willekeurig) punt op het scherm aan te raken.

Het terugkijken en bedienen van het touchscreen had nog een kleine vervelende bijkomstigheid; je komt met je hand heel snel voor de oogsensor van de zoeker. Als die geactiveerd is, zal je beeld plotseling van het scherm verdwijnen. Haal je de hand voor de sensor weg, dan verschijnt het weer. Het duurde even voor ik me realiseerde dat het beeld op dat moment in de zoeker te zien zal zijn. Het is dus opletten dat je hand niet teveel voor de oogsensor komt, want anders werkt het niet prettig. Of je zet de oogsensor uit, via een knop aan de zijkant van de zoeker. Dat kan natuurlijk ook.

Fotograferen met de GFX-50S

Dan is het zover. De camera is naar eigen wensen ingesteld en het wordt tijd om te gaan fotograferen. Het wordt al snel duidelijk dat het fotograferen met de GFX aanvoelt alsof je met een normale spiegelreflex aan het werk bent. In die zin dat de camera niet veel groter aanvoelt ondanks de grote sensor. Het aanzetten is wel iets trager dan wat ik gewend ben, maar dit is absoluut geen probleem.

Ik heb een van de custom knoppen aan de achterzijde toegewezen aan de AF functie, en de AF losgekoppeld van de ontspanknop. Dit is exact hetzelfde zoals ik met mijn spiegelreflex camera's werk, zodat ik zelf kan beslissen wanneer ik de AF inschakel. De scherpstelring op het objectief is uitgeschakeld zolang ik de camera op single- of continue AF heb staan. Door deze op manual AF te zetten wordt de scherpstelring op het objectief actief en kan ik handmatig scherp stellen, en blijft de mogelijkheid om de AF functie te activeren met de custom knop waar ik de AF aan toegewezen heb.

Wanneer de AF selectieknop op manual staat moet je er wel rekening mee houden dat het beeld in de zoeker direct inzoomt wanneer er aan de scherpstelring gedraaid wordt. Dit kan desgewenst uitgeschakeld worden want je verliest enigszins controle over de compositie. Tegelijkertijd is het erg makkelijk want het maakt het scherpstellen erg praktisch. Dit illustreert in feite heel goed hoe het gedrag van de camera naar eigen wens ingesteld kan worden. In ieder geval voor een groot deel.

In veel omstandigheden fotografeer ik bij voorkeur met diafragma voorkeuze. Ik wil als fotograaf volledig de controle over scherptediepte hebben waarbij de camera dan voor mij het rekenwerk mag doen om de juiste sluitertijd erbij te zoeken. Een belichtingsmeter is echter nooit feilloos waardoor ongewenste over- of onderbelichting kan optreden. Deze manier van werken doe ik al zo lang dat ik vaak kan inschatten hoe een belichtingsmeter zal reageren en hoeveel ik deze moet corrigeren om de gewenste belichting te krijgen. Juist voor deze manier van werken is een goed bereikbare en makkelijk in te stellen belichtingscorrectie knop van levensbelang.

Helaas heeft de GFX geen speciaal daarvoor toegewezen instelwiel zoals dat bij zoveel andere Fujifilm camera's wel het geval is. Bij de GFX is het nodig om een verschrikkelijk klein onooglijk knopje naast de ontspanknop ingedrukt te houden om vervolgens het draaiwieltje tussen de duimgrip en de uitstulping achterop de camera te verdraaien. Daar sloeg de frustratie toe. Het knopje dat ingedrukt moet worden is te klein, moeilijk in te drukken en ingedrukt te houden, voelt niet prettig aan en geeft geen goede respons. En om het erger te maken is het draaiwieltje achterop de camera niet alleen te klein om goed te kunnen bedienen, de hoekige duimgrip zit zo verschrikkelijk in de weg dat per beweging niet meer dan een of uiterlijk twee kliks tegelijkertijd gedraaid kan worden. Werken met de belichtingscorrectie is op deze manier moeizaam, traag, frustrerend en alles behalve gebruiksvriendelijk. De belichtingscorrectie weergave in de zoeker en op het LCD scherm is bovendien erg klein en slecht afleesbaar, iets waar elke Fujifilm die ik tot op heden gebruikt heb last van heeft.

Ik heb gezocht naar een manier om het instellen van de belichtingscorrectie via custom knoppen of instellingen te vereenvoudigen. Het blijkt mogelijk om de knop zo te configureren dat je deze niet langer ingedrukt hoeft te houden, maar het blijft noodzakelijk om de draaischijf eerst te ‘activeren' alvorens de belichtingscorrectie ingesteld kan worden. Eventueel kan gekozen worden om ook een andere knop de belichtingscorrectie toe te kennen, waaronder het indrukken van de draaischijf, maar dit verandert niets aan de vervelende positie van die draaischijf of de duimgrip. Bovendien is het heel erg moeilijk in de zoeker te zien of de belichtingscorrectie geactiveerd is, of niet.

Tegen de zomer komt Fujifilm met een firmware update die de bediening van de belichtingscompensatie moet verbeteren. Wat die veranderingen zullen zijn is mij nog niet bekend. Niettemin blijft het ontbreken van een betere belichtingscompensatie regeling voor mij een groot minpunt, net als het ontwerp van de hoekige lijnen van en duimgrip.

De duimgrip bleek na wat langer gebruik vaker een doorn in het oog. Hoewel deze zeker wel wat extra stabiliteit brengt bij het vasthouden, leverde het regelmatig een verkrampte duim op bij de bediening van zowel de custom knop die ik de AF functie had gegeven, alsmede het gebruik van het kleine draaiwiel naast de grip. Maar wat bovendien erg frustrerend kon zijn was het onbedoeld indrukken van de Q-toets bij het draaien aan het wieltje, of het bedienen van de custom knoppen en de joystick. Het wordt bijzonder irriterend wanneer er plotseling een Q-menu in je zoeker verschijnt wanneer je de belichtingscorrectie bedient.

Spelen met autofocus

Het zal tot niemand een verrassing zijn dat de GFX geen camera is voor het vastleggen van snelle actie. Dit is een belangrijk punt om in het achterhoofd te houden als het op de autofocus aankomt; een vergelijk met de razendsnelle spiegelreflex camera's is maar al te snel gemaakt. Fotograferen met de GFX betekent een flinke stap terug in snelheid, wat betekent dat je op je gemak moet fotograferen. Dit betekent echter niet dat de autofocus niet goed is. Het is accuraat en vindt onder normale omstandigheden redelijk snel een scherpstelpunt. Er zijn echter momenten dat de autofocus het wat moeilijker krijgt.

Vooral op plekken waar het contrast wat minder is, of wanneer het licht tijdens de schemering uit de hemel aan het verdwijnen is wil het wel wat langer duren voor er scherp gesteld is. Dit betekent dat je even tijd moet nemen, of dat je over moet schakelen op handmatig scherpstellen. Ook bij sterk tegenlicht wil er wat twijfel ontstaan bij het scherpstellen. Dit heeft wel als consequentie dat je niet even de camera pakt om snel een onverwacht moment te fotograferen. Er is een hele grote kans dat je te laat bent.

Als er toch wat snelheid nodig is kan de camera op serie opnamen gezet worden, wat samen met een groothoek-tracking-AF de mogelijkheid moet geven om een (snel) bewegend onderwerp te volgen. Met een maximale snelheid van 3 beelden per seconde voelt de GFX wel traag, zeker als je dat vergelijkt met de 7, 10, 14 of (onlangs) zelfs 20 beelden per seconde van de camera's die echt geschikt zijn voor actie. Ondanks dat heb ik een paar pogingen ondernomen om te zien hoe de GFX presteert wanneer je toch een actie wilt vastleggen. Hiervoor heb ik de camera ingesteld op sluitertijd voorkeuze en auto-ISO. Alleen vergat ik de eerste keer de camera van enkel-punt-AF af te halen waardoor het voor de autofocus zo goed als onmogelijk was om de scherpte op het bewegende onderwerp te houden, zeker toen dit onderwerp evenwijdig aan de camera bewoog.

Dat een falende focuslock het gevolg is van een verkeerde AF-instelling, is te verwachten. In dit geval is het veilig te zeggen dat de fotograaf heeft gefaald met een verkeerde camera instelling. Maar wat wel opviel was de totale blackout van de zoeker en het LCD scherm. Hoewel de camera op “geen weergave” ingesteld stond kreeg ik toch van elke foto in de serie een beeld gepresenteerd waardoor ik niet langer naar het bewegende onderwerp aan het kijken was, maar naar de weergave van elke foto die een fractie van een seconden geleden gemaakt was. Geen wonder dat ik mijn onderwerp kwijt raakte (zie de laatste twee foto's van de serie).

Een andere test betrof een bewegend onderwerp dat snel naar de camera toe beweegt, in plaats van een beweging evenwijdig aan de camera. Met dit soort beweging is de constante blackout minder storend omdat het onderwerp zich nagenoeg op dezelfde plek in de foto bevindt. Na verschillende pogingen, waarbij ik in dit geval de AF van wel single point gehaald had, viel me op dat de autofocus volledig faalde. Het lijkt zelfs of de AF tijdens die blackout gewoon niet werkt. Dit is echter een gevoel; ik weet niet of dit ook daadwerkelijk zo is, maar het komt erop neer dat de autofocus, in combinatie met het gebruikte objectief (de GF 120mm f/4), gewoonweg te traag is om de snelle beweging van de hond te volgen.

Het is duidelijk dat de GFX absoluut niet geschikt is voor actiefotografie. Sterker nog, de blackout en de verschrikkelijk trage AF geeft het gevoel dat de camera op dit gebied schrikbarend achterloopt; de moderne techniek zou tot veel beter in staat moeten zijn. Toch zal de doelgroep van deze camera er geen traan om laten, vermoed ik. Onder de meeste omstandigheden werkt de AF gewoon prima, hoewel niet snel, en daar gaat het tenslotte om. Het is ten slotte geen camera die gemaakt is voor actiefotografie. We moeten bovendien niet vergeten dat het objectief ook erg bepalend is voor de snelheid van de autofocus, iets waar zeker rekening mee gehouden moet worden. En de Fujifilm GF 120mm f/4.0 R LM OIS WR Macro heeft alles behalve een snelle AF.

Dynamisch bereik

De Fujifilm GFX kies je niet voor actie fotografie. De enorme kracht van de 33x44mm grote middenformaat sensor is het dynamisch bereik. De hoeveelheid beeldinformatie die uit een onderbelichte foto te halen valt is fenomenaal. Het biedt de landschapsfotograaf in principe de mogelijkheid het landschap te fotograferen zonder gebruikt te maken van filters, waarbij de ruis nagenoeg verwaarloosbaar blijft bij het oplichten van de donkere delen van de foto. Het bied de portretfotograaf dezelfde mogelijkheden als een flitser even geweigerd heeft, en de foto toch gered moet worden.

Het ligt voor de hand dat er altijd een voorkeur is om voor een goed belichte foto te zorgen, boven een foto die in de nabewerking gered moet worden. Het is echter fijn om te weten dat er wel de beschikking is over de enorme speelruimte in dynamisch bereik

In de praktijk

Ik heb een ruime maand gebruik gemaakt van de Fujifilm GFX-50S, samen met een GF 63mm f/2,8 en een GF 120mm f/4 macro objectief. Behalve de normale zoeker kreeg ik ook de beschikking over de tilt adapter. Het is gelukt om gedurende deze (korte) periode in verschillende omstandigheden te fotograferen, waaronder in de Nederlandse natuur en de Opaalkust in Frankrijk. Bovendien heb ik de camera gebruikt tijdens een bedrijfsreportage waarbij ik via een Cactus Trigger mijn Profoto B1 flitser kon aansturen. Die aansturing lukte helaas niet bij een modelshoot op locatie (wat aan de trigger lag en niet aan de camera), waardoor ik verplicht was gebruik te maken van het bestaande licht. Ik was blij dat ik ook een aantal heldere avonden ter beschikking had zodat ik de GFX kon gebruiken voor het fotograferen van sterrensporen.

De ervaring met landschappen

Omdat ik alleen de beschikking had over de GF 63mm en de GF 120mm objectieven was het niet mogelijk om landschappen met een echte groothoek te fotograferen. Bovendien had ik niet de beschikking over de juiste adapterring voor mijn filterhouder. Dit leverde dus wat meer beperkingen op bij een inzet als camera voor landschappen. Dit mocht de pret niet drukken, want ook met 63mm (wat ongeveer overeenkomt met 50mm op fullframe) kun je uitstekend uit de voeten.

Als ik vanaf statief fotografeerde werkte het grote LCD scherm erg prettig, samen met de touchscreen functie om het juiste scherpstelpunt te selecteren. De zoeker was op dat moment minder van belang, tenzij de zon fel op het scherm scheen. Ik ben niet echt te spreken over de zoeker met betrekking tot kleurechtheid of helderheid. Omdat het hier om een elektronische zoeker gaat, een digitaal scherm dus, kun je de kleur en helderheid naar wens instellen. Wat de juiste instelling is valt moeilijk te bepalen zodat niet altijd duidelijk was of je belichting wel in orde was. Met een schuin oog op het histogram is hiermee echter goed te werken, samen met het bekijken van de gemaakte foto op het LCD scherm.

Uit de hand fotograferen met deze camera kan het beste met de zoeker gemonteerd, eventueel met de tilt-adapter zodat er wat meer ruimte is tussen je gezicht en het LCD scherm van de camera. Het enige echte probleem waar ik continu tegenaan liep was het instellen van de belichtingscompensatie en de hanteerbaarheid met de hoekige duimgrip met die vervelend gepositioneerde Q-toets. Het lopen met de camera in de hand, wat ik snel en makkelijk doe en vol kan houden met een spiegelreflex (zelfs met een 70-200mm objectief) zit er met de vormgeving van de GFX in niet.

De ervaring met portretten

Er zijn twee gelegenheden geweest om de GFX bij portretten in te zetten. Bij een bedrijfsreportage heb ik gebruik gemaakt van een Profoto B1 flitser, aangestuurd via een eenvoudige Cactus Trigger. Die trigger weigerde dienst tijdens een modelshoot op locatie. Hierdoor moest ik gebruik maken van het bestaande licht. Hoewel dit ter plekke even frustrerend was, gaf het de gelegenheid om te zien hoe de camera onder deze omstandigheden presteerde.

Het gebruik met een flitser is in feite vrij eenvoudig en niet anders dan met welke camera dan ook. Zet de camera op handmatige belichting met een gewenste ISO en diafragma opening en de juiste flitsintensiteit. De sluitertijd kan dan bij voorkeur op de flitssynchronisatietijd die bij de GFX slechts 1/125 sec bedraagt.

Voor binnen is een flits synchronisatietijd van 1/125sec vaak voldoende, maar dit is wel een flinke beperking in omstandigheden met veel meer omgevingslicht. Zeker wanneer je met een kleine scherptediepte wil flitsen kan deze flits synchronisatietijd een probleem opleveren.

Wat veel minder belangrijk is, maar zeker wel iets om rekening mee te houden, is het gebruik van een langer brandpunt. De GF 120mm f/4 heeft een bijna perfect brandpunt voor portretten. Ter vergelijking, omgerekend naar de fullframe standaard komt de beeldhoek overeen met ongeveer 90mm brandpunt. Daar houdt het vergelijk wel mee op; de GF 120mm is verschrikkelijk groot als je dit vergelijkt met een soortgelijk brandpunt op fullframe.

Fotografen die graag met een flinterdunne scherptediepte werken zullen wel tegen beperkingen aanlopen met de momenteel beschikbare objectieven op de GFX. Een grotere lensopening dan f/4 is nu nog niet ter beschikking waardoor het niet zal lukken om een ragfijne scherptediepte te krijgen zoals dat bij een 85mm f/1,4 of f/1,2 op een fullframe mogelijk is. Wie weet verandert dit nog wanneer meer objectieven voor de GFX beschikbaar komen.

Gelukkig is een minuscule scherptediepte absoluut niet altijd nodig, en de omgeving waarin in de meeste gevallen portretten of modelfoto's gemaakt worden leveren geen of bijna geen beperkingen op als het aankomt op snelheid (AF of aantal beelden per seconde) of op grootte en gewicht (GF 120mm f/4). De GFX is een heerlijke camera om te gebruiken voor dit soort fotografie waarbij de hoeveelheid detail die met de sensor vastgelegd kan worden zo groot is, dat elke oneffenheid of vlekje op de huid zichtbaar zal zijn (misschien zelfs tot enig ongenoegen van het model). Tel daar het prachtige dynamische bereik bij op, en je hebt een camera waarmee het een plezier is om te werken.

De ervaring met sterrensporen

Het blijft altijd afwachten hoe het weer in Nederland zal zijn. Soms zit het tegen, en soms zit het mee. In deze maand met de GFX zat het mee. Er waren een aantal bewolkte dagen die na zonsondergang veranderden in een redelijke heldere sterrenhemel. Ik heb de gelegenheid genomen om een aantal van die avonden op pad te gaan voor sterrensporen met de GFX. Hoewel het soms niet helemaal de plek werd die ik voor ogen had, en het brandpunt van 63mm (50mm fullframe equivalent) niet het eerste zou zijn wat je voor deze soort fotografie zou kiezen, lukte het toch om een twee- tot drietal aantrekkelijke composities te vinden.

Nando Harmsen
Fotograaf

Nando Harmsen is een professioneel trouwfotograaf met als hobby landschapsfotografie. Daarnaast helpt hij graag de (beginnende) fotograaf met tips en trucs, geeft lezingen en workshops over zijn fotografie. Nando heeft door de jaren heen een eigen herkenbare stijl ontwikkeld, wat heeft geleid tot veel publicaties en exposities in zowel binnenland als buitenland.