Review van de Nikon Z fc

Review van de Nikon Z fc

Review van de Nikon Z fc

In november 2013 bracht Nikon een camera op de markt die er als een oude analoge Nikon uit zag: dat was de Nikon Df. Ondanks de vele goede kwaliteiten van deze camera is die volgens mij nooit erg succesvol geweest. Nikon heeft nu met de Z fc een nieuwe retro camera uitgebracht die wat uiterlijk betreft als twee druppels water op de analoge Nikon FE en FM lijkt. Ik kreeg twee exemplaren ter beschikking voor een uitgebreide review.


Als ik één ding zou moeten opnoemen dat vroeger beter was, dan is het wel de fysieke bediening van sluitertijd en diafragma op een camera. Het diafragma zit in het objectief dus het is logisch dat een objectief een diafragma instelring heeft. De sluitertijd zit in de camera, dus een instelwiel op de camera is vanzelfsprekend. Met één oogopslag kon je de ingestelde waarden aflezen.

Vooral dit laatste is in de moderne fotografie bijna niet meer terug te vinden. Alles staat op LCD schermpjes vermeld en vaak moet je de camera aan zetten om ze te kunnen aflezen. De instellingen zijn minder intuïtief geworden, wat het begrip van instellingen niet ten goede komt. Daarom vind ik de terugkeer van die fysieke instelwieltjes zo goed. Niet alleen uit esthetisch, maar ook uit praktisch oogpunt.

Afgezien van Fujifilm zijn de fysieke instelwieltjes bij vrijwel alle andere cameramerken afwezig. Maar nu is er de Nikon Z fc. Je zou het min of meer als een (mirrorless) opvolger van de Nikon Df kunnen beschouwen. Een camera met fysieke instelwieltjes en het uiterlijk van de oude modellen.

De Nikon Z fc, een moderne Nikon FE?

Het is vanzelfsprekend om de moderne Nikon Z fc naast een van zijn grote voorbeelden te leggen. In dit geval een oude Nikon FE.

Er zijn enkele vanzelfsprekende verschillen te zien. De moderne digitale camera heeft geen transporthendel nodig om de film te transporteren. Of een slinger om de film terug in de cassette te rollen wanneer de laatste foto op het filmpje is gemaakt. Die twee dingen ontbreken natuurlijk op de Nikon Z fc. Daarvoor is een EV correctie knop en een ISO instelwiel in de plaats gekomen. Twee instelwieltjes die nu net zo onmisbaar zijn als de transporthendel en slinger van vroeger.

Wanneer je de FE naast de Z fc zet hebben ze veel overeenkomsten. Het prismahuis, dat in de de Nikon Z fc een elektronische zoeker heeft gekregen, is kleiner. Toch heeft het dezelfde leatherlook als de oude FE, compleet met flitsschoen. De vorm van de camera body is vrijwel hetzelfde. Hierdoor ontbreekt de ergonomische handgrip die typerend is voor moderne camera’s.

Hoewel op eerste oogopslag beide camera’s gelijk zijn, is de Nikon Z fc toch compacter van vorm en in zekere zin minder robuust. Dat gevoel wordt versterkt wanneer je beide camera’s vasthoudt. Dan valt op hoe lichtgewicht de Z fc is. De zware FE is zoveel meer camera en voelt zoveel degelijker aan.

Ik vermoed dat de doelgroep voor de Nikon Z fc niet zit te wachten op een zware grote camera zoals de FE dat was. De Nikon Z fc is simpelweg een goed ontworpen camera. Het heeft een magnesium legering en is prachtig afgewerkt.

De Nikon Z fc in detail

In tegenstelling tot de 35mm kleinbeeld spiegelreflex, heeft de Nikon Z fc een 1.5x crop CMOS sensor die ongeveer 20 megapixel telt. De foto’s worden op een SD kaart (UHS-I) opgeslagen. Het kaartslot bevindt zich naast de batterij, achter een plastic aanvoelend klepje aan de onderzijde. De aansluitingen van de camera omvat een USB-C connector, een micro HDMI en een microfoon aansluiting.

De HDMI en microfoon aansluiting vertelt ons al dat de Z fc video kan opnemen. Het volledig draai- en kantelbare 3” LCD touchscreen is daarbij heel welkom, want dat maakt het mogelijk om zonder verdere hulpmiddelen de camera ook als vlogcamera te gebruiken.

De bediening is natuurlijk hetgeen wat de Nikon Z fc zo bijzonder maakt. De camera is voorzien van het traditionele instelwiel met sluitertijden. Daarnaast zit het handige EV correctiewiel, waarmee je zelfs in de automaat stand de belichting kunt bijstellen als je onderwerp te licht of te donker is. Aan de andere zijde van de camera zien we een ISO instelwiel terug met daaronder de PASM instelmogelijkheden.

Nikon heeft daarmee enigszins gebroken met de kenmerkende knopindeling. Je moet nu het menu induiken om de transportfuncties te kiezen. Je kunt deze natuurlijk ook in het snelmenu zetten, dat met de “i” knop opgeroepen wordt.

Nikon heeft gekozen voor een eenvoudige programmeerbare knop naast het objectief. Het zou zo mooi zijn geweest als deze gecombineerd was met een selftimer hendel, zoals dat op de FE aanwezig was.

De Z Fc heeft een speciaal LCD-schermpje tussen de sluitertijdenknop en de EV correctie knop waarop je het ingestelde diafragma af kunt lezen. Dit is een leuke feature, hoewel het een klein schermpje betreft waarop de waarde niet heel goed te lezen is. Natuurlijk is er het grote LCD scherm op de achterkant en de EVF zoeker waar het diafragma ook staat vermeld. Het zou mooi zijn geweest als de objectieven van een fysieke diafragmaring voorzien waren. Overigens kun je de lensring instellen als handmatige diafragmaring om zo dat ouderwetse gevoel terug te krijgen.

De Nikkor Z 28mm en Nikkor Z 16-50mm objectieven

Je kunt de Nikon Z fc met twee objectieven in een kit verkrijgen. Wie een zoomlens wil kan kiezen voor de compacte Z 16-50mm f/3,5-6,3. Er is ook een Z 28mm f/2,8 beschikbaar, dat wat weg heeft van de oude analoge objectieven.

Het zoom objectief heeft een bereik van 16-50mm, wat op de 1.5 crop sensor van de Nikon Z fc een beeldhoek oplevert die gelijk is aan 24-75mm op een full-frame. Het is dus een fijn standaard zoombereik waarmee de meeste onderwerpen perfect gefotografeerd kunnen worden. Het is begrijpelijk dat een dergelijk compact objectief niet al te lichtgevoelig is. Hou rekening met een grootste lensopening die varieert tussen f/3.5 op groothoek tot f/6.3 bij tele. De Z 16-50mm heeft beeldstabilisatie, iets dat prettig is aangezien de Nikon Z fc geen echte in-body stabilisatie systeem heeft.

Helaas heeft Nikon ervoor gekozen om de Z 28mm niet al te lichtgevoelig te maken. Een diafragma f/2.8 is niet slecht, maar ook zeker niet fantastisch. Een of twee stops lichtgevoeliger zou dit objectief flink wat meerwaarde geven. Doordat Nikon gekozen heeft voor een volledig plastic uitvoering van de Z 28mm is het een heel erg lichtgewicht objectief. In die zin past het perfect bij de Nikon Z fc. Dit geldt overigens ook voor de Z 16-50mm.

De Nikon Z fc is voorzien van de mirrorless Z-mount. Dat betekent dat je niet vastzit aan een van deze twee objectieven. Desgewenst kun je elk ander objectief in deze vatting op de camera zetten. Daarnaast kan je met de Nikon FTZ adapter ook alle Nikon F-mount lenzen gebruiken.

Het bedienen van de Nikon Z fc

Dat de Nikon Z fc geen analoge camera à la FE is duidelijk. Het is een volwaardige digitale camera in alle opzichten. De combinatie van ‘ouderwetse’ bediening en ‘nieuwerwetse’ technieken vind ik heerlijk in het gebruik. Even had ik de neiging om na een foto de film door te spoelen.

Het ontbreken van een handgrip is wel even wennen. Zeker als je de moderne camera’s gewend bent kan dit wat minder stabiel aanvoelen. Toch draagt dit gebrek bij aan de charme van de Z fc. Nikon vertelde me dat er binnenkort een speciale grip beschikbaar komt die dit zal oplossen en die de camera bovendien iets hoger zal maken zodat mensen met grotere handen meer body hebben om vast te houden.

Het viel me op dat ik heel erg snel en onbedoeld de custom knop indrukte. Dit is mede te wijten aan het de manier hoe je de camera zonder een voorgevormde grip vasthoudt. Ik vermoed dat dit minder snel gebeurt wanneer die losse grip beschikbaar komt.

Het sluitertijdenwiel is vrij te draaien en alleen in de M en S stand heeft de ingestelde waarde een effect. Bij de P en A stand heeft het instelwiel geen enkele functie. Het instelwiel heeft een 1/3 stop stand, waarin het wel vergrendeld wordt. Hiermee schakel je de bediening over naar een van de andere twee wieltjes op de camera. De bediening wordt in dat geval gelijk aan elke andere digitale camera. Dan wordt het ook mogelijk om in de M stand tot maar liefst 900 seconden belichting in te stellen voor je over moet schakelen naar de B of T stand.

Het ISO instelwiel is wel vergrendeld. Je moet de ontgrendeling ingedrukt houden voordat je de ISO kunt verzetten. Vreemd genoeg is er geen mogelijkheid om voor auto-ISO te kiezen. De Nikon Z fc heeft wel een auto-ISO, maar deze moet via het menu ingeschakeld worden. Helaas is deze ook niet in het snelmenu te programmeren. De snelste manier om de auto-ISO te activeren is het programmeren van deze menu optie in het tabblad van het persoonlijke menu.

Gebruik je de auto-ISO, dan is de ingestelde ISO waarde op het instelwiel de minimale ISO zijn die gebruikt wordt. Hou daar rekening mee. Heb je deze bijvoorbeeld op ISO 6.400 staan, dan zal dit de minimale ISO in de auto-ISO stand worden.

Beeldkwaliteit en ISO prestaties

Er wordt gezegd dat de Nikon Z fc vrijwel dezelfde camera is als de Nikon Z 50. Dit betekent dat het nagenoeg dezelfde prestaties zal laten zien. Andere reviews laten zich lovend uit over de Z 50, en de resultaten die ik van de Z fc heb gezien vind ik heel goed.

klik hier voor een full-resolutie versie

Een eenvoudige test met verschillende ISO waarden laat zien dat de camera heel goed presteert tot ISO 3.200, en perfect bruikbaar is tot ISO 6.400. Vanaf dat moment is zorgt de ruisonderdrukking in de camera voor verlies in detail. Ik heb deze test uitgevoerd met de in-camera jpeg beelden.

De ISO invariance van de Nikon Z fc is misschien wat oneerlijker aangezien ik met deze test de raw bestanden naast de jpeg beelden heb gelegd. Door de ruisonderdrukking die voor de jpeg gebruikt wordt zien deze er op het eerste oog schoner uit. Toch is goed te zien dat een foto die met ISO 400 drie stops onderbelicht is, na correctie hetzelfde ruisniveau heeft als de foto met ISO 3.200. Met de Nikon Z fc zou ik zelfs een stop verder durven gaan met het oplichten van donkere delen in de foto.

klik hier voor een full-resolutie versie

Dit betekent dat er met de Nikon Z fc heel wat details uit de donkere delen van een foto gehaald kan worden in een raw workflow. Dit is natuurlijk goed nieuws voor de fotograaf die daarvan gebruik wil maken. De jpeg fotograaf heeft niet direct de beschikking over dit dynamisch bereik. Het zal dan nodig zijn om het verhoogd dynamisch bereik in te schakelen, of de HDR functie te gebruiken.

Ik heb de ISO invariance alleen bij ISO 400 getest, niet bij andere ISO waarden. Als ik echter kijk naar het oplichten van donkere delen in een foto die met ISO 6.400 is gemaakt, blijven ook daar de ruisniveau’s heel acceptabel.

Autofocus en snelheid

De Nikon Z fc is voorzien van gezichts- en oog-autofocus. Bij die laatstgenoemde kan je tussen mensen en dieren schakelen. Daarbij werkt deze autofocus mogelijkheid niet alleen in de all-area auto-AF mode, maar ook in de verschillende focus zones. De camera heeft daarvoor in totaal 209 focuspunten ter beschikking.

Anders dan de Nikon Z 50 biedt de Z fc de mogelijkheid om volledig oog-AF te gebruiken tijdens het filmen. Dit maakt het eenvoudiger om de juiste focus te houden. De oog-AF is gevoelig genoeg om in relatief donkere omgevingen scherp te stellen.

Voor de actie fotograaf biedt de Nikon Z fc een snelheid van 11 beelden per seconde met volledige AF tracking. Fotografeer je in 14 bit raw bestanden, dan valt de snelheid terug naar 9 beelden per seconde. Dit is in de meeste gevallen meer dan voldoende om de nodige actie vast te leggen.

Door het ontbreken van een joystick ben je overgeleverd aan de vierwegknop om het focuspunt handmatig te verleggen. Gelukkig is de Nikon Z fc voorzien van een heel uitgebreid touchscreen dat je in staat stelt om het autofocuspunt op het scherm zelf aan te wijzen en te verslepen.

Er is op de camera geen back button focus knop te vinden. Het is mogelijk om de AE-L/AF-L knop daarvoor te programmeren. Met de uitstekende gezichts- en oog-AF, in combinatie met het verplaatsen van het AF punt via het touchscreen is de noodzaak wat minder aanwezig.

Het menu en persoonlijke instellingen

Er is weinig nieuws te vertellen over de opbouw van het menu. Voor wie met Nikon fotografeert zal het een bekende wereld zijn. De hele opbouw is gelijk aan de voorgaande digitale camera’s, met een programmeerbaar snelmenu voor twaalf veelgebruikte functies.

De Nikon Z fc heeft ook een persoonlijk menu waarin je vaak gebruikte menu opties in kunt plaatsen. Dat is de plek waar je de auto-ISO functie zou kunnen plaatsen, zodat die direct onder bereik is.

Het gehele menu, inclusief het snelmenu, is desgewenst via touchscreen te bedienen. Het maakt de bediening van de camera heel intuïtief, snel en eenvoudig. Klap je het scherm naar voren, dan is het gebruik van het menu, en de knoppen op de achterzijde, niet meer mogelijk. Dit voorkomt onbedoeld indrukken van de knoppen. Helaas heb ik geen manier gevonden om het menu dan toch via het touchscreen te benaderen.

Bijzondere functies

Nikon heeft een aantal functies ingebouwd die ik graag “bijzondere functies” noem. Deze had ik voor de Z fc in het Mijn Menu verzameld zodat ze snel bereikbaar waren. De bekendste, en waarschijnlijk meest gebruikte, is de automatische bracketing functie (AEB). Andere mogelijkheden die de Z fc biedt is meervoudige belichtingen, HDR, interval opnames en time-lapse video. Het is ook mogelijk om focus-shift te gebruiken, ideaal voor de macrofotograaf die een extreem grote scherptediepte wil hebben.

Meervoudige belichtingen

Het mooie van meervoudige belichtingen is de overlay die de camera op het LCD scherm toont tussen de verschillende opnamen. Zo wordt het eenvoudiger om een juiste compositie te maken. Hou er wel rekening mee dat de camera tussen de opnamen in niet in de slaapstand valt. Dan kun je namelijk opnieuw beginnen.

De Nikon Z fc bewaart desgewenst elke opname als jpeg of als raw bestand. De samengevoegde foto met meervoudige belichtingen wordt helaas alleen als een jpeg foto opgeslagen.

Focus stacking

Focus stacking is een andere mooie optie die de Nikon Z fc biedt. Je kunt een groot aantal opnamen instellen om het focus bereik van dichtbij tot oneindig stapgewijs vast te leggen. Of tot het punt dat het verste verwijderd is.

Deze handige optie geeft een serie foto’s met verschillende scherpstelafstanden die je dan zelf moet gaan samenvoegen tot een eindresultaat. Je kunt dit dus niet in de Nikon Z fc zelf (laten) doen, en dat is jammer. Je krijgt wel het beeldmateriaal, in raw of in jpeg, maar vervolgens is het aan jezelf om deze met software samen te voegen.

Interval opnamen

De interval functie is niet hetzelfde als een time-lapse film. De camera biedt namelijk beide mogelijkheden. Een interval functie gebruik je om foto’s te maken. Een time-lapse film maakt er een film van.

Ik heb de interval functie gebruikt voor het fotograferen van de sterrenhemel tijdens de Perseïden meteorenregen. Het is nodig om bij het instellen rekening te houden met de sluitertijd als die langer wordt dan één seconde. Heb je dat gedaan, dan kun je het verder aan de camera overlaten. Je kunt de camera ook aan een powerbank hangen, hierdoor kun je rustig gaan slapen en de volgende ochtend kijken naar het eindresultaat zonder dat de serie is afgebroken door een lege accu.

Filmen met de Nikon Z fc

Ik heb geen gebruik gemaakt van de film functies van de Nikon Z fc, maar het is goed om dit wel even ter sprake te brengen. In tegenstelling tot de Nikon Z 50 is het namelijk mogelijk om volledig gebruik te maken van oog-AF en tracking tijdens het filmen.

De camera biedt zowel full HD (1080p) als ultra HD (2160p) video, waarbij de laatstgenoemde een oversampeld beeld is van de gehele sensor (dus zonder crop). Over rolling shutter effect, beeldkwaliteit en het geluid kan ik helaas niets vertellen. Ik heb niet de gelegenheid gehad om dit te tsten. Deze review is puur vanuit het oogpunt van de fotograaf, en niet vanuit de filmer.

Mijn conclusie

Tijdens het fotograferen met de Nikon Z fc ben ik heel erg enthousiast geworden. Niet alleen over het gebruik, maar ook vanwege de beeldkwaliteit. Hoewel ik in eerste instantie het geringe gewicht wat jammer vond, was het wel heel eenvoudig om de camera “even” mee te nemen.

Bediening van de Nikon Z fc geeft een deels analoog gevoel. Ik vind het wel jammer dat ik geen diafragmaring op het objectief ter beschikking heb. Een moderne camera die gebaseerd is op een aantal klassieke analoge cameratypes had voor mij dan nog meer het analoog gevoel gegeven. Misschien dat Nikon op een later tijdstip objectieven uitbrengt die wel een diafragmaring hebben.

De camera is snel, heeft een goede autofocus, en een goed functioneel touch screen voor de hele bediening van de camera. De kwaliteit van de beelden is heel goed. Omdat de raw beelden van de Nikon Z fc nog niet door Lightroom geaccepteerd werden, heb ik veel in jpeg gefotografeerd. Het resultaat beviel heel goed en ik ben daarom doorgegaan om zowel in raw als jpeg te fotograferen. Inmiddels kan Lightroom wel de raw bestanden lezen.

De camera ziet er aantrekkelijk uit en is makkelijk mee te nemen door het geringe gewicht. Dit maakt de camera erg plezierig in het gebruik. Alles bij elkaar opgeteld denk ik dat Nikon met de Z fc een heel goede en aantrekkelijke camera heeft uitgebracht waar veel fotografen met plezier zullen gaan fotograferen.

Wat mij bevalt

  • Mooi uiterlijk
  • Compact en lichtgewicht
  • 3” volledig kantelbaar LCD scherm
  • Helder en duidelijk OLED EVF
  • Heel goed en uitgebreid touch-screen
  • Goede en snelle gezicht- en oog-AF
  • Oog-Af werkt ook voor dieren (wel handmatig omschakelen)
  • Oog-AF tracking werkt volledig bij het filmen
  • Filmen in UHD 4K gebruikt de hele sensor
  • Knoppen en wieltjes op de camera van goede en degelijke kwaliteit
  • Goede ruis-prestaties en perfect bruikbaar tot ISO 6.400
  • Donkere delen zijn zonder problemen op te lichten, goede ISO invariance
  • De USB-C connector kan gebruikt worden om de batterij in de camera op te laden, ook als de camera aanstaat
  • Firmware updates kunnen via een smartphone uitgevoerd worden

Wat beter zou kunnen

  • Auto-ISO instelling alleen via het menu in te schakelen
  • Custom knop kan onbedoeld ingedrukt worden
  • Dubbele opnamen alleen als jpeg opgeslagen
  • Focus stacking gebeurt niet in de camera
  • Geen automatische schakeling tussen oog-AF voor dieren/mensen
  • Geen in-body stabilisatie (wel elektronisch)
  • Geen goede aanduiding voor uitlijnen van objectief
  • Menu is uitgeschakeld wanneer het LCD scherm naar voren is gedraaid

Galerij



Geplaatst in: Tags:
Nando Harmsen
Fotograaf

Nando Harmsen is een professioneel trouwfotograaf met als hobby landschapsfotografie. Daarnaast helpt hij graag de (beginnende) fotograaf met tips en trucs, geeft lezingen en workshops over zijn fotografie. Nando heeft door de jaren heen een eigen herkenbare stijl ontwikkeld, wat heeft geleid tot veel publicaties en exposities in zowel binnenland als buitenland.