Op stap met de Panasonic GX80

Ik vermoed dat veel fotografen hun spiegelreflex bij elk uitstapje mee zouden willen nemen maar, dat niet doen omdat zo'n camera meestal behoorlijk zwaar is. Zo denk ik er in ieder geval over en daarom gebruik ik al jaren systeemcamera's. Een systeemcamera is gemiddeld een stuk kleiner en lichter. De laatste tijd fotografeer ik vooral met een Fujifilm X-T10, maar nu ga ik op stap met de Panasonic GX80. En met een bijzondere Leica lens!

Er zijn wat vormgeving betreft twee soorten systeemcamera's. Ten eerste de modellen die op een compactcamera lijken. Ten tweede de camera's die op een (verkleinde) spiegelreflex lijken omdat ze een driehoekige verhoging op de bovenkant hebben. Voorbeelden zijn de Panasonic G7, de Fujifilm X-T en de Sony A7-camera's. Bij een spiegelreflex zit het prisma en de optische matglaszoeker in die verhoging. Een systeemcamera heeft beide zaken niet (nodig) waardoor zo'n prismaverhoging in principe niet nodig is. Waarom zou een fabrikant dan toch een systeemcamera met zo'n pseudoverhoging ontwerpen?

Spiegelreflex of meetzoeker?

Het zou wel eens zo kunnen zijn dat als een systeemcamera op een spiegelreflex lijkt de overstap van een spiegelreflex naar een systeemcamera voor gebruikers gemakkelijker is. De systeemcamera lijkt minder op een compactcamera, waardoor hij er volgens sommige fotografen minder amateuristisch uitziet. Stel je toch eens voor dat je tijdens het fotograferen met je nieuwe systeemcamera minachtend wordt bekeken door een onwetende spiegelreflexfotograaf! Het kan natuurlijk ook zo zijn dat een voormalige spiegelreflexgebruiker gewoon onbewust kiest voor een systeemcamera met ongeveer dezelfde vormgeving als een spiegelreflex.

Retro

De GX80 behoort tot de categorie systeemcamera's met een platte bovenkant, maar ik vind hem er toch niet als een compactcamera uitzien. Het lijkt er op dat Panasonic eindelijk – net als Olympus en Fujifilm – ook een mooie retro vormgeving heeft gevonden. Men noemt een camera met deze vormgeving (met platte bovenkant dus) ook wel meetzoeker, net zoals de roemruchte professionele Leica M camera's die overigens nog steeds te koop zijn. Leuk detail is het dat de camera die ik gebruik voor deze keer is voorzien is van een Leica lens! We hebben het verderop over deze Leica 12mm F1,4

Den Haag

Ik fotografeerde gedurende een aantal dagen in en rondom Den Haag. In deze stad is altijd wel wat te doen, te zien en te fotograferen. Er zijn veel bijzondere gebouwen, straten en pleinen en Den Haag ligt ook nog eens aan zee. Toevallig streek het reizende Parade-festival net in Den Haag neer. Dit jaar was er naast de vaak kolderieke theatervoorstellingen ook een prachtige multimediavoorstelling met de naam Eye Love You met een flink aantal van de gerestaureerde dia's van misschien wel de belangrijkste Nederlandse fotograaf ooit Ed van der Elsken. Dit alles vraagt natuurlijk om een camera die geschikt is voor straatfotografie, de fotografie waarmee Ed vooral bekend is geworden. De Panasonic GX80 heeft verschillende eigenschappen die hem geschikt maken als camera voor straatfotografie. Een voorbeeld is de vernieuwde sluiter die nu (nog) minder geluid maakt bij het afdrukken. Handig om onopvallend te kunnen fotograferen.

Scherpstellen met je neus

Je kunt fotograferen met de elektronische zoeker of het lcd-scherm. De zoeker heeft een scherp beeld met 2,76 miljoen beeldpunten en een redelijk formaat. Ik vind de zoeker iets minder vriendelijk voor brilgebruikers, dus try before you buy! De zoeker is van de achterzijde gezien geheel links op de body geplaatst. Prima als je met je rechteroog door de zoeker kijkt. Ben je echter links georiënteerd (wat kijken betreft) dan zit je met je neus tegen het lcd-scherm. Het is dan beter om het aanraakscherm uit te schakelen omdat je anders het scherpstelpunt met je neus verplaatst! Je kunt het scherm naar boven en onderen klappen zodat je vanuit een hoog of laag standpunt kunt fotograferen. Je kunt hierdoor onopvallend fotograferen; je houdt de camera ter hoogte van je middel en bekijkt het onderwerp in het horizontaal gedraaide scherm. De camera schakelt overigens automatisch (als jij dat wilt) over van scherm naar zoeker en andersom.

Leica

Als je zo door de stad loopt, en vooral als je een evenement zoals de Parade bezoekt,valt het op dat je vaak de enige met een echte camera bent. Mensen maken natuurlijk wel foto's, maar dat is dan met hun smartphone. Omdat de GX80 een strak uiterlijk heeft, hij prima in de hand ligt en hij heel degelijk aanvoelt, vormt hij een uitstekende combinatie met de Leica 12mm F/1.4. Officieel heet dit objectief de Lumix G Leica DG Summilux ASPH. Hij voelt 100% als een Leica lens en ziet er ook zo uit, inclusief de belettering in het bekende Leica lettertype. De 12mm is degelijk en bestand tegen stof, zand en spatwater en de instelringen draaien extreem soepel. Met de voorste ring stel je het diafragma in. Ik gebruikte vaak de grootste opening van F/1.4, al heel mooi scherp. Dat was omdat het vanwege het dreigende weer behoorlijk donker was op de Parade en ik geen flits wilde gebruiken, zelfs niet toen de duisternis in was gevallen. Het is ook bijzonder dat je bij een groothoek van omgerekend 24mm toch een lekker kleine scherptediepte hebt bij deze hoge lichtsterkte. De kortste instelafstand is slechts 20 centimeter zodat je leuke close-ups kunt maken. De lens heeft een diafragma met negen afgeronde lamellen waardoor de diafragma opening altijd rond is en je een mooiere bokeh krijgt. Na vele tientallen foto's bij elke soort licht vind ik de kwaliteit van deze Leica lens echt 'fabelhaft'!.

Techniek

Het heeft niet zo veel zin om alle kenmerken en functies van de GX80 te benoemen, bijna elke actuele camera heeft immers de nodige themaprogramma's en kunstfilters die waarschijnlijk niet veel gebruikt worden door serieuze fotografen. Desgewenst kun je alles vinden op internet. De sensor heeft in ieder geval zestien miljoen pixels en dat is naar mijn mening meer dan voldoende voor normaal gebruik. Het is natuurlijk anders als je alleen maar vergrotingen van 1 bij 2 meter wilt maken. Of als je vanuit de heup schiet en achteraf pas belangrijke beeldpartijen uitvergroot. Uniek voor Panasonic is het feit dat de sensor van de GX80 geen low pass filter heeft. Zo'n filter maakt het beeld iets onscherp om moiré bij kleine beelddetails te voorkomen. Volgens de fabrikant is de detailscherpte zo'n 10 % hoger en de beelden zien er inderdaad scherp uit. Panasonic meldt dat moiré niet snel zal voorkomen omdat de de processor dat elimineert, maar we hebben het toch één keertje in een opname gezien.

Scherpstelling

De scherpstelling werkt snel genoeg voor statische en niet al te snel bewegende onderwerpen. Fotografeer je vooral Formule 1 of andere snelle sporten dan is een spiegelreflex in mijn ervaring toch net wat sneller en trefzekerder. Tijdens de Parade was het geen enkel probleem om snelle actie scherp te krijgen. De GX80 beschikt over 49 scherpstelpunten die een groot deel van het opnamebeeld beslaan. Je kunt ze op veel verschillende manieren configureren. Zo kun je naast het bekende ruitvormige patroon ook een horizontaal of verticaal patroon instellen. Zelf gebruik ik meestal een enkel scherpstelpunt. Bij gebruik van meerdere punten heb ik er vaak last van dat er op iets anders dan het onderwerp ingesteld wordt. Maar dit geldt natuurlijk voor elke camera. Bij snel bewegende onderwerpen, zoals tijdens de optredens op de Parade, is het gebruik van een cluster AF-punten natuurlijk wel een uitkomst. Het is handig dat je, terwijl je in de zoeker kijkt, het scherpstelpunt in het aanraakscherm met je vinger kunt verplaatsen. Dat werkt zoals al gemeld dus alleen goed als je met je rechteroog door de zoeker kijkt, anders raakt je neus het scherm. Het is ook handig om het scherpstelpunt met je vinger in het scherm te verplaatsen bij het fotograferen vanaf statief. Je kunt zelfs voor een modus kiezen waarbij je slechts het onderwerp in het scherm hoeft aan te raken waarna de camera scherp stelt en meteen afdrukt.

Dual Stabilizer

Sinds enige tijd rust Panasonic sommige camera's uit met Dual Stabiliser, waarbij de optische beeld stabilisatie in de lens met de mechanische stabilisatie in de camera (de ultrasoon trillende beeldsensor) wordt gecombineerd. Tijdens het opnemen van bewegende beelden kun je daarbij ook nog de elektronische beeldstabilisatie toevoegen waardoor je over een 5-assige stabilisatie beschikt. Bij lenzen zonder ingebouwde stabilisatie, zoals de Leica 12mm en 'vreemde' lenzen die je via een adapter monteert, beschik je nog altijd over de mechanische stabilisatie in de camera.

4K Movie

Panasonic is sinds enkele jaren de voortrekker op het gebied van een hoogwaardige filmfunctie. De GH4 was in 2014 de eerste fotocamera met 4K videokwaliteit en sindsdien zijn de meeste camera's van Panasonic daarmee uitgerust. De GX80 heeft naast de 4K modus nóg een aantal handige filmfuncties. Je kunt bijvoorbeeld in het menu instellen dat bij HDMI-output alleen het beeld, dus niet de overlay zoals de opnametijd, etc. wordt getoond. Hierdoor kun je zelfs op een externe recorder opnemen, een professionele eigenschap! Bijzonder is ook de 4K Live Cropping functie. Panasonic maakt hier slim gebruik van de superieure kwaliteit van 4K, waarbij gecropt wordt tot het Full HD formaat. Je stelt een begin- en eindkader in het scherm vast, waarbij je in- en uit kunt zoomen. De camera volgt daarna jouw aanwijzingen, begint met het eerste kader en pant naar of zoomt uit of in naar het door jou ingestelde kader. Alsof je met een professionele slider en stille zoominstelling werkt, daar worden je films – mits met mate toegepast – echt beter van! Je kunt scenes van 20 of 40 seconden kiezen.

Snap Movie

In de Snap Movie modus kun je 1080p clips met een lengte van 2 tot 8 seconden maken, je kunt ze later aan elkaar plakken en er muziek aan toevoegen in de Image App. Je kunt bij Snap Movie fade in en fade out effecten toepassen, maar ik vind dat altijd heel snel vervelen. De Pull Focus functie is wel weer leuk; je stelt voor de opname in waar scherpgesteld moet worden aan het begin en einde van de clip, tijdens de opname gaat de scherpstelling van het ene naar het andere punt, alsof je een professionele follow focus toepast. Kortom, goedwerkende functies waar je wat aan hebt! Wat ik dan weer niet kan begrijpen is dat Panasonic heeft besloten dat de GX80 geen ingang voor een externe microfoon hoeft te hebben, dat is echt een gemis bij deze camera.

4K Voorfoto's

Panasonic gebruikt de 4K filmfunctie ook voor nieuwe mogelijkheden bij het fotograferen. Er zijn verschillende manieren waarbij je steeds een 8 megapixel foto overhoudt. Ten eerste is het altijd mogelijk en gemakkelijk om een foto uit een filmscène te extraheren. Je drukt tijdens het afspelen op pauze waarna de camera vraagt of het beeld als foto opgeslagen moet worden. De kwaliteit van deze foto's is theoretisch niet optimaal omdat een wat langere sluitertijd met resulterende lichte beweging bij film juist gewenst is en bij foto niet. Maar er is meer! Veel meer!

Op een van de functieknopjes staat het opschrift 4K. Je krijgt nu de keuze uit drie modi: 4K Burst, 4K Burst S/S en 4K Pre Burst. Bij de eerste begint de camera opnames met een snelheid van 25 opnamen per seconde te maken totdat je de ontspanknop loslaat. Bij 4K Burst S/S start en stop je door het indrukken van de ontspanknop en bij 4K Pre Burst houd je de ontspanknop half in tot het actiemoment plaatsvindt. Je drukt de ontspanknop in waarbij een serie opnamen gedurende een seconde voor tot een seconde na het moment wordt opgenomen. Na de opname speel je de serie af zodat je de beste opname kunt kiezen en opslaan. Ik heb dit enkele malen geprobeerd tijdens een voorstelling op de Parade en het lukt steeds om het belangrijke moment te pakken.

Post Focus

Heel aardig is ook de Post Focus functie waarbij je het scherpstelpunt na het maken van de opname kunt kiezen. De camera maakt gedurende een paar seconden 49 foto's met 4K resolutie waarbij je alle 49 autofocuspunten over het gehele beeld ziet gaan. Vanwege de opnametijd is deze modus alleen geschikt voor stilstaande onderwerpen. Na de opname zie je de foto in je scherm. Je kunt nu weer de serie afspelen en die opname kiezen waarbij jouw onderwerp scherp is (aangegeven met blauwe contouren) maar je kunt ook gewoon met je vinger op het gewenste deel drukken dat je scherp wilt hebben. Uiteraard kun je meerdere foto's opslaan.

Draadloos

Zoals elke actuele camera is de Panasonic GX8 voorzien van WiFi. Er is heel veel mogelijk. Je downloadt de app Image en maakt vanuit de app op je smartphone (of tablet) contact met de camera. Je kunt dit eventueel doen door het fotograferen van een QR-code in het camerascherm. De camera is nu vanaf de smartphone te bedienen, compleet met zoekerbeeld. Je kunt onder meer de fotostijl (kleurtoon), de resolutie, de opnameverhouding en de focusfunctie selecteren, scherpstellen en afdrukken of een filmopname starten. Bij de Jump functie maakt de camera automatisch een opname op het hoogste punt tijdens het omhoog springen. Zou best een nieuwe rage kunnen worden.... Verder kun je beelden naar de smartphone overbrengen, op internet plaatsen of afdrukken (op een compatibele printer) en de GPS gegevens van de smartphone aan de opnamen koppelen zodat je later weet waar je een opname hebt gemaakt.

Accessoires

Vergeet niet om een snelle geheugenkaart (U3) aan te schaffen als je in 4K wilt filmen, zoals bijvoorbeeld de Lexar SDHC Pro 633X geheugenkaarten. Verder vind ik een extra accu onmisbaar bij een camera met een elektronische zoeker, een prima (goedkoper) alternatief voor de originele Panasonic accu is de Jupio DMW-BLG10E. Panasonic levert geen acculader mee, want je laadt de accu op in de camera via een USB-kabel en de meegeleverde adapter of vanaf je computer. Dat is heel handig, omdat je de accu ook onderweg in de auto (via de sigarettenaansteker) of via een zogenaamde powerbank op kunt laden. Met een 12000 mAh Jupio Power Vault heb je bijvoorbeeld voldoende vermogen om je camera weer helemaal op te laden.

Ten opzichte van de GX8

De GX80 is een stukje kleiner is dan de redelijk forse GX8 (Pana's topmodel in deze serie), maar hij is beslist niet te klein. Als je handen een redelijk normaal formaat hebben is er voldoende ruimte voor je vingers. Om nóg enkele verschillen tussen de GX80 en de GX8 te noemen: de laatstgenoemde heeft een opklapbare zoeker, een beeldsensor met 20 in plaats van 16 miljoen pixels en het scherm is zijdelings te verdraaien zodat je er ook selfies mee kunt maken. Zoeker en scherm zijn van het superieure OLED-type. De GX8 heeft een aansluiting voor een microfoon en is weerbestendig uitgevoerd. De GX8 kost echter wel 300 euro meer en hij heeft door de opklapbare zoeker geen plaats voor een ingebouwde flitser.

Ed Dorrestein

Fotograaf / Safarigids

Ed Dorrestein heeft een passie voor natuur- en wildlife fotografie. Hij is zijn carrière in 1984 begonnen als trouwfotograaf, waarna hij jarenlang werkzaam is geweest binnen de camerabranche (waaronder als mede-eigenaar van Cameraland). Ed heeft tevens ruime ervaring als safarigids en gaat nog steeds jaarlijks reizen en fotograferen in Afrika. Hij test regelmatig camera's en schrijft en vertelt daar uitgebreid over.